ختم قرآن و اثرات شگفت انگیز آن

فضایل قرآن خواندن در احادیث

از معصومین علیه السلام و بزرگان دین روایت‌های متعددی در مورد فضیلت‌ها و فواید قرآن خواندن به ما رسیده است.

پیامبر عظیم الشان اسلام، حضرت محمد صلوات الله علیه می‌فرمایند: فرزندم از خواندن قرآن  غافل مباش زیرا دل مرده را زنده کرده و از زشتی‌ها و فساد دور نگه می‌دارد. (البرهان فی تفسیر القرآن ج1،ص19)

همچنین در فضلیت خواندن برخی سوره‌ها، حضرت زهرا سلام الله علیها می‌فرمایند: هر کس سوره‌های حدید، واقعه و الرحمن را بخواند اهل بهشت است. (عوالم العلوم و المعارف، مستدرک حضرت زهرا)

امام حسین(علیه السلام) در حدیثی فرمودند : “ختم قرآن در شب موجب درود ملائکه و ختم آن در صبح موجب صلوات و درود ملائکه حافظ انسان می باشد. نیز دعای او مستحاب است و برای او بهتر است از این که بین زمین تا آسمان مال داشته باشد.

امام سجاد(علیه السلام) فرمود : شروع به قرآن و ختم آن و شروع دوباره و ختم آن و …. از افضل اعمال است.

ثواب اهدای ختم قرآن

اهدای ثواب قرائت قرآن به پیامبر و ائمه و به مومنان(چه زنده و چه مرده) مستحب است : علی بن مغیره می گوید : به امام کاظم گفتم : پدرم در یک ماه رمضان گاهی تا چهل ختم قرآن داشت. نیز مانند او عمل کرده ام. و وقتی که عید فطر می شود ثواب آنها را به پیامبر و امامان اهدا می کنم. حضرت فرمود : در روز قیامت تو با آنان خواهی بود

روش‌های ختم قرآن

معمولا قرآن را می‌توان با دو روش خواند

• فردی
• گروهی

روش فردی

در این شیوه  فرد به تنهایی نیت کرده و شروع به ختم قرآن می‌کند.

 روش گروهی

در شیوه گروهی افراد دور هم جمع شده و نیت قلبی می‌کنند که هر فرد یک جز  را بخواند مانند زمانی که برای مراسم ختم فرد فوت شده نزدیکان و اعضای خانواده اش برایش قرآن می‌خوانند.

بهترین زمان برای خواندن

از بهترین روزها برای این عمل پر فضیلت ، روز عرفه، روزهای جمعه، دوشنبه و پنج‌شنبه است. همچنین دهه‌ی پایانی ماه مبارک رمضان و دهه‌ی اول ذی الحجه نیز زمان مناسبی برای خواندن قرآن است.

در فصل‌های  تابستان و زمستان نیز به خواندن قرآن توصیه شده است.

آداب ختم قرآن

برای آداب ختم قرآن روایات بسیاری آورده‌اند. مستحب است سوره حمد و پنج آیه اول سوره بقره را پس از ختم قرآن بخوانیم.

همچنین در حدیثی آمده است که اگر حاجیان در مکه قرآن را ختم کنند، تا قبل از مرگ، جایگاه خود در بهشت و حضرت محمد  صلوات الله علیه را می‌بیند.

در ختم قرآن به معنای آیات نیز توجه کنید. از امام رضا علیه الاسلام نقل کرده‌اند که: می‌توانم قرآن را در سه روز ختم کنم اما این کار را انجام نمی‌دهم تا در آیات قرآن تدبر کنم.

دعای پایانی

از  امام صادق علیه السلام روایت شده است که ایشان پس از پایان تلاوت قرآن این دعا را می‌خواندند.

أللهمَّ انّی قَدْ قَرَأْتُ ماقَضَیتَ مِنْ کِتابِکَ الَّذی أَنْزَلْتَهُ عَلی نَبِیِّکَ الصّادِقِ صلی الله علیه وآله وسلم، فَلَکَ الحمدُ رَبَّنا، اللهمَّ اجْعَلْنی مِمَّنْ یُحِلُّ حَلالَهُ وَ یُحَرِّمُ حَرامَهُ وَ یُؤْمِنُ بِمُحْکْمِهِ وَ مُتَشابِهِه، وَاجْعَلْهُ لی اُنْساً فی قَبْری وَ اُنساً فی حَشْری ، وَاجْعَلْنی مِمَّنْ تُرْقیهِ بِکُلِّ آیَةٍ قَرَأَها دَرَجَةً فی أَعْلی عِلِّیینَ، بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

ختم قرآن در مراسم ترحیم

پس از فوت یک مسلمان، اطرافیان و نزدیکان متوفی برای آرامش و شادی روح وی شروع به ختم کردن قرآن می‌کنند. هر فرد شرکت کننده در مراسم یک یا چند جزء از  را به نیت متوفی می‌خواند و بدین ترتیب در مراسم جندین بار قرآن ختم می‌شود.

بعضی معتقدند علت نام‌گذاری مراسم ختم، ریشه در همین جمع شدن افراد دور همدیگر و تلاش برای ختم کردن قرآن است.

ثواب ختم قرآن برای متوفی

1. از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «مردگانتان را که در قبرها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آنها خود، قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعائی به آنها هدیه کنید.»
2. حضرت امام صادق (ع) می فرمایند:«مرده به خاطر طلب رحمت و آمرزشی که برای او می شود شادمان می گردد، همان گونه که زنده بوسیله هدیه ای که به او می دهند، خوشحال می گردد.»

دستۀ دوم روایاتی است که آثار قرائت قرآن برای اموات را بیان می کند؛ مانند این روایت: حضرت امام رضا (ع) فرمودند:«هر که قبر مؤمنی را زیارت کند و در کنار آن هفت مرتبه إنّا انزلناه بخواند، خداوند او را با صاحب قبر می آمرزد.»

خلاصه کلام

ختم قرآن فواید مادی و معنوی بسیاری برای انسان دارد. این عمل پر فضیلت را می‌توان به صورت فردی یا گروهی انجام داد. همچنین در احادیث بسیاری، امامان و معصومین به خواندن آن توصیه نموده اند و به همین منظور بهتر است در برنامه روزانه خود زمانی را برای ختم قرآن قرار دهیم.